Emozioak hezkuntzan

Haur Hezkuntzan, hezkuntza emozionala denbora asko eskaintzen diote. Gainera, ikasketa garrantzitsu gisa baloratzen da, eta ikasleentzat oso onuragarria da. Haurrak handitzen diren heinean, irakasleek denbora gutxiago eskaintzen diegu hezkuntza emozionalari, hau gertatzen da lehen hezkuntzan hasten direnean.

Irakasleek kontuan izan behar dugu, hezkuntza emozional on batek errendimendu akademikoa hobetzen duela, jokabide bortitzak murriztu eta ikasgelan harremanak hobetzen dituelako. Abantaila horiek lortzen baditugu, denbora eta giro hobea lortuko dugu curriculumaren edukiak (matematika, hizkuntza, zientzia ...) irakasteko eta ikasleek jarrera hobea izango dute hauek ikasteko. 

Laburbilduz, hezkuntza emozionala etapa guztietan landu beharko lirateke. Bakoitzak bere emozioak ezagutu, maneiatu eta ulertzea bizitzarako oso garrantzitsua delako. 

Emozioak eta koloreak

Zuria: zirkulu kromatikoaren gainerako tonuen batura da. Argi eta argitasunarekin lotuta dago. Garbiketa eta argitasunrekin. Kolore zuria lasaitasuna iradokitzen du, beraz, perfekzioaren kolorea jotzen da.

Laranja: Poza eta ilusioa adierazten duen kolorea da. Erakarpena, sormena, erabakiak, animoak, sustapenak eta arrakasta adierazten ditu.

Horia: bizitasunarekin lotuta dago. Eguzkiaren eta melankoniaren argi sinbolizatzen du.Poztasuna, adimena eta zoriontasuna adierazten ditu.

Gorria: suaren eta odolaren kolorea. Arriskua eta indarkeria irudikatzen ditu. Sentsualitatea, bizitasuna, indarra eta zehaztasunarekin lotzen da. Edonorren arreta lortzen duen kolorea da.

Berdea: Naturaren kolorea dela esaten dugunez, lasaitasuna transmititzen digu. Hazkundea, emankortasuna eta freskotasuna adierazten du. Kontuan izan behar dugu, inbidia eta jeloskortasuna ere adierazten du.

Urdina: gazteei lotutako kolore freskoa da. Itsasoaren eta zeruaren freskotasunarekin lotuta dago. Lasaitasuna, nostalgia, erromantizismoa eta poesiarekin erlazionatzen da. Kolore tradizionala eta kontserbadorea da.

Marroia: gauza natural eta organikoekin erlazionatzen da. Kolore hau hainbat ezaugarrirekin lotura dauka, adibidez; adiskidetasuna, etxea, lurrak, erosoak, ekonomikoak etab.

Beltza: alde batetik, formalitatea, heriotza eta misterioa adierztane du. Beste aldetik, seriotasuna, ospea eta dotorezia adierazten du. Ilunarekin beti lotuta dagoen kolorea da eta, aldi berean, emozio negatiboak igortzen ditu.

Ipuinak

Emozioak lantzeko ipuin batzuk bilatu ditut. Hauek izan dira interesgarrienak iruditu zaizkidanak:

- "Emocionario: dime lo que sientes": 42 emozio-egoera deskribatzen ditu, identifikatzen ikasteko eta benetan sentitzen duguna esateko gai izateko. Liburu hau edozein pertsona irakurri ahal du, hau da, 3 urtetik aurrera erabili ahal dugu libur hau gure haurrari ezaltzeko emozioak. Egia da 3 urterekin oraindik txikiak direla eta ez dute asko ulertuko. Baina, liburuak dituen irudiak begiratu ahal dituzte eta guk bitartean azaldu ahal diegu zer ikusten ari diren.

- "Diario de las emociones": liburu honekin ikasiko dugu emozioak identifikatzen, ezagutzen eta adierazten modu ludiko, praktiko eta dibertigarria batean. Ariketa sorta baten bidez, geure sormena askatu, emozio negatiboak bideratu eta positiboak hobetu ditzakegu, geure buruaren ezagutza eta ongizatea handituz.

- "Laberinto del alma": Liburu hau 58 emozio eta arimaren estatuen bilduma da, eta horietako bakoitzea zure barruko bidea bidaiatzera eta ezagutzera gonbidatzen zaitu. Orrialde bakoitzean emozio bat azaltzen da, testu txiki batekin eta irudi batekin.

- "Monstruo triste, monstruo feliz": Liburu honetan hainbat monstruo ezagutzen ditugu oinarrizko emozioetatik bidaiatzen dutenak. Orrialde bakoitzaren amaieran, azaldutako berri den emozioa adierazten duen maskara bat aurkituko dugu. Maskara horrekin landu ahal ditugu emozioak liburua erabili gabe.

Lehen esan dudan moduan bakarrik jarri ditut gehien interesatu zaizkidanak, baina hainbat liburu daude haurrekin emozioak lantzeko. Gogoratu haurrekin emozioak edo beste gaia bat lantzeko edo azaltzeko irudien bitartez egiteko, horrela, haien interesa pisten dugulako.

Inside Out filma

Inside Out filmean ikusi eta ikasten ditugu zeintzuk diren emozio nagusiak eta haien eginkizuna gure bizitzan. 

Filmean ikusten dugu nola aldatzen den neskatxo baten bizitza eta aldaketa horiengatik, bere emozioak aldaketa izugarriak pairatzen dituzte. Neskatxoaren emozio nagusiak eta pairatzen dituenak ezagutzen ditugu,emozio bakoitzak paper bat betzen du egoera konkretu batean. Filmaren ideia nagusia emozio konkretu bat agintea hartzen duenean zer gertatzen den da. 

Emozioak ikusteaz gain, bere memoria nola aldatzen doan ikusten dugu ere. Bi memoria mota dauzkagula ikasten eta ikusten ditugu, hala nola: 

• Epe laburreko memoria: informazioaren kopuru txiki bat aktiboki gogoan hartzeko gaitasuna da, beraz, berehala erabilgarri egongo da denbora laburrean. 
• Epe luzeko memoria: sei hilabete baino gehiagoko oroitzapenak gordetzen dituen memoria mota da, gaitasun edo iraupen mugarik gabe.

Gure haurrak zer diren emozioak, zein da haien papera gure bizitzan, nola aldatu ahal garen emozio batetik bestera segundu batean, memoriaren jarrantzia... filma honekin kontzeptu hauek eta ikasiko dituzte. 

Irakasle bezala, azaldu behar diegu, emozio guztiak garrantzitsuak direla bizitzarako eta momentu guztietan jakin behar dugula zein emozio pairatzen ari garen. Hau hezkuntza emozionalarekin lantzen da, horregatik hain garrantzitsua da umeen heziketan.

Hezkuntza emozionala vs Adimen emozionala

"No somos responsables de las emociones, pero sí de lo que hacemos con ellas" Jorge Bucay.  

 Hezkuntza emozionala edo hezkuntza sentimentala 

“el proceso de enseñanza de las habilidades emocionales mediante el acompañamiento y apuntalamiento de la persona en el ejercicio y perfeccionamiento de las mismas.” (Lucas J. J. Malaisi). 

“La educación emocional es una forma de prevención primaria inespecífica. Entendemos como tal a la adquisición de competencias que se pueden aplicar a una multiplicidad de situaciones, tales como la prevención de consumo de drogas, prevención del estrés, ansiedad, depresión, violencia, etc.” (Bisquerra, 2005, p. 97).

Adimen emozionala gure sentimenduak eta besteenak errekonozitzeko, motibatzeko eta harremanak era egoki batean maneiatzeko gaitasuna da. 

“la capacidad de reconocer nuestros propios sentimientos y los de los demás, de motivarnos y de manejar adecuadamente las relaciones” (Daniel Goleman, 1995).

Hezkuntza eta adimen emozionalen definizioak eta autore batzuen iritziak ikusita, esan beharra dago, bien artean lotura dagoela. Hau da, biak landu behar direla gure emozioak garatzeko. Adimen emozionala garatzen dugu hezkuntza emozionalaren laguntzarekin, hots, hezkuntza emozionala laguntzen digu gure adimen emozionala garatzen. 

Horregatik, garrantzitsua da hezkuntzan emozioak lantzea, haurrak adimen emozional on bat edukitzeko. 

Emozioak lantzen

Interneten hainbat orrialde aztertu ondoren, konturatu naiz emozioak lantzeko hainbat jolas, jarduera, liburu, bideo... daudela. 

Aurkitu ditudan jarduerak oso interesgarriak iruditu zaizkit, azken finean, irakaslea izango naizenez ikasleei erakutsi eta irakatsi beharko diet emozioak zer diren, zeintzuk diren eta nola aurre egin. 
Blogeko aurreko sarreran aipatu dudan moduan, garrantzitsua da haur hezkuntzatik emozioak lantzea horregatik aurkitu ditudan ia jarduera gehienak haur hezkuntzarako zuzenduta daude. Jarduera horiek  moldatzen baditugu  lehen hezkuntzan erabili ahal izango ditugu. 

Emozioak lantzeko jarduerak bilatzen baditugu komenigarria da jakitea ia jarduera guztiak Tutoretza Plana orrialdeetan aurkituko ditugula. Adibide moduan, esteka hau uzten dizuet jarduera ugari azaltzen direlako bai haur hezkuntzarako bai lehen hezkuntzarako. https://sites.google.com/site/plangintzaga1/sentimenduak-eta-emozioak-lantzeko-jarduerak

Hezkuntza emozionala

Hezkuntza pertsonen prestakuntzaren prozesua da.

Hezkuntza emozionala zer den esatea ez da erraza nahiz eta, autore askok gai honi buruz mintzatu eta eztabaidatu. Hauen artean, Rafael Bisquerra psikopedagogian katedraduna esaten du: 

“Ikasleak gaitasun emozionaletan trabatzea funtzezkoa dela XXI. mendeko erronla berriei aurre egiteko eta, horretarako curriculum akademiko osoan hezkuntza emozionala garatzeko bitartekoak jarri beharko liratekeela. Gaitasun emozionalak lantzeko bizitza osoko entrenamendua behar baita.” (Bisquerra, 2014). 

Hezkuntza emozionalak bi helburu nagusi ditu:

1. Gaitasun emozionalak garatzen ikastea
2.  Pertsona zoriontsuagoak sortzea. 

Horrez gain, irakasle bezala jakin behar dugu ikasleek ez dituzte edukiak barneratzen hartzaile pasibo bezala, baizik eta, bakoitzaren esperientzia kontutan hartu behar du. Hau da, norbera nola dagoen eta besteekin nola sentitzen den. Izan ere, ikasle bat konpetentea izan dadin bere emozioak adieraztea beharrezkoa da. Beraz, oso garrantzitsua da norberaren onarpena izatea, bere historiaren kontzientzia izatea eta bere emozioak erregulatzen ikastea pertsona gisa garatzeko.